Tại sao Đức Gioan XXIII được tuyên Thánh mà không cần phép lạ?

Trong một bài báo viết cho Avvenire, tờ báo chính thức của các Giám mục Ý, nhà báo Stefania Falasca đã nhắc lại nguyện vọng của dân chúng về việc “tuyên thánh ngay lập tức” cho Đức Gioan XXIII và giải thích lý do khiến Đức Phanxicô đi đến quyết định tuyên thánh Đức Gioan XXIII, dù không có sự chứng nhận một phép lạ thứ hai.

Trong thời gian họp Công đồng Vatican II, nhà thần học Yves Congar đã viết trong nhật ký của ông rằng Đức Hồng y người Bỉ Léon Joseph Suenens đã dự định kết thúc bài phát biểu “De Ecclesia” của ngài bằng việc thỉnh cầu tuyên thánh Đức Gioan XXIII ngay lập tức do “lời tung hô”.

Nhiều nghị phụ khác của Công đồng và các tín hữu đã chia sẻ cùng nguyện vọng này. Vào ngày 5 tháng 7 vừa qua, Đức Thánh Cha Phanxicô đã ban hành một tự sắc phê chuẩn phép lạ thứ hai của Đức Gioan Phaolô II và quyết định – được bỏ phiếu trong Hội nghị thường niên của các Hồng y và Giám mục – tuyên thánh Đức Gioan XXIII mà không cần một phép lạ thứ hai.

“Điều này có nghĩa là Đức Bergoglio đã chấp thuận thỉnh nguyện tuyên thánh Đức Gioan XXIII, được Bộ Tuyên Thánh đệ trình lên ngài, ngay cả trong trường hợp không có một phép lạ thứ hai được chính thức công nhận, theo quy định thông thường để tuyên bố một vị nào đó là thánh”, nhà báo Falasca viết.

Theo Bộ Giáo luật hiện hành, việc tuyên thánh chỉ có thể được tiến hành sau khi có sự công nhận một phép lạ nhờ sự can thiệp của một ứng viên là thành viên trong Giáo Hội hoàn vũ, cho dù đó là một vị tử đạo. Nhưng một người cũng có thể được tuyên bố là thánh dựa trên những yếu tố và lý do khác thay thế cho một phép lạ được xác nhận một cách khoa học và thần học. Do đó, đây là việc “đi tắt, đơn giản hoá hay là quyết định tuỳ nghi”, một ngoại lệ dựa trên các trường hợp đã có trước đây.

“Một ngoại lệ trong lịch sử gần đây của việc tuyên thánh là quyết định của Đức Gioan Phaolô II vào năm 2000, khi tuyên thánh Augustinô Zhao Rong và 119 vị tử đạo khác của Trung Quốc. Các vị tử đạo được phong chân phước theo điều kiện tiên quyết trong quá trình phong chân phước, vào những thời điểm khác nhau và Giáo Hội kính nhớ các vị vào ngày 9 tháng 7 hằng năm. Cáo thỉnh riêng biệt của các vị sau này trở thành một cáo thỉnh chung theo Tự sắc “de signis” của Đức Gioan Phaolô II. Các vị được miễn một phép lạ thứ hai và được nâng lên hàng các thánh vào ngày 1-10 vào Đại Năm Thánh 2000. ĐTC Gioan Phaolô II đã chọn làm việc này vì những lý do sau: các vị đã đạt được “signorum Fama”, tức được trở nên nổi tiếng về việc thực hiện phép lạ sau khi các vị được phong chân phước và nhờ năng quyền của các vị trong việc củng cố đức tin cho người dân trong những lúc nguy nan và khó khăn.” (Một ngoại lệ khác là trường hợp tuyên thánh 117 vị Tử đạo Việt Nam vào năm 1988. Về trường hợp này, các chuyên viên của Bộ Tuyên Thánh giải thích rằng nếu tuyên thánh tập thể cho nhiều vị tử đạo cùng một lúc trong cùng một thời điểm thì không cần phép lạ. – ND)

Có 2 lý do quan trọng để tiến hành tuyên thánh Đức Gioan XXIII. Trước tiên là Vatican đã công nhận việc cho phép rất nhiều nơi trên thế giới, từ Châu Á đến Châu Mỹ, cử hành lễ phong chân phước của ngài và ngài đã được coi là một vị thánh của Giáo Hội hoàn vũ. Thêm vào đó, vị Giáo hoàng nhân từ ngày càng trở nên nổi tiếng với các dấu chỉ và phép lạ mà tín hữu cầu xin sự can thiệp của ngài, bắt đầu từ lúc phong chân phước vào ngày 03/09/2000. “Sau khi được phong chân phước vào ngày 03/09/2000, nhiều biên bản ủng hộ tiến trình án phong thánh, những tường trình về các ơn ích và can thiệp nhờ sự cầu bầu của ngài từ khắp nơi trên thế giới gửi về Vatican, thường kèm theo các tài liệu về y khoa. Trong đó có khoảng 20 bản tường trình thực sự thú vị”, nhà báo Falasca viết. 

Lý do thứ hai là thỉnh cầu của các Nghị phụ Công đồng Vatican II ngay sau khi Đức Gioan XXIII băng hà, rằng hãy tuyên thánh ngài ngay lập tức, để việc tuyên thánh ngài có thể được ghi nhận như là một quyết định của Công đồng. Nhưng không có ứng viên tuyên thánh nào đã nhận được đặc quyền có một ngày lễ dành riêng cho họ cũng như một thỉnh cầu phong thánh cho họ, qua việc tung hô như đã trình bày, trong Công đồng Vatican II. Vì vậy, đây là những nguyên do chính lý giải vì sao Đức Phanxicô cho tiếp tục việc tuyên thánh Đức Gioan XXIII.

Nhà báo Falasca nói thêm rằng 50 năm sau khi Đức Gioan XXIII băng hà, cuối cùng thì con người của ngài có thể được nhìn thấy qua cuộc sống và hành động chứ không phải qua lăng kính những cảm xúc và hành động được minh chứng vào thời đó. Điều này đã làm cho công việc và các tác phẩm của ngài được hiểu biết một cách sâu sắc và để cho sự thánh thiện của ngài được toả sáng. 

Hùng Nguyễn, emty 17/07/2013

Andrea Tornielli, Vatican Insider, 15/07/2013